Published:

 Dollarized economoy  waxa  lagu tilmaama  Dalka & Dadka naca lacagta qaranka “National currency “, ee kalsoonida kala noqda.. Waxay ku bedeshaan  “Doolarka “  kana digtaan  “ Legal tender”. Waa marka shacabku wax walba ku iibsado doolar “curency substitution “,  xukuumaduna cashuurta ku qaadato doollar, mushaharkana ku bixiso doollar “ Real sector dollarization “ Waa marka dadku hantidooda gaar-ahaaneed ku kaydsadaan  “doolar “ Private sector dollarization”.  Sida ku-qeexan daraasad ay soo saarty IMF, dalalka Africa ee  dhaqaalahoodu  ku sar-goanyahay doollarka  waxa ka mid Somaliland 93 % ,Congo 91%, Uganda 52%, Tanzania 47% ,Angola 44%, South Sudan 26%.   Halkaas  waxa ka muuqata inay  Somaliland gebi ahaanba ka aminka baxday  lacagta qaranka “SHL”. Wadamada  100%dolarized-ka ah waxa ka mida Ecuador, Panama iyo Salavador oo dhaqaalahoodu ku xidhanyahay USA. Dhibaatooyinka dhaqaale ee soo waajaha wadamada ku dhaqma “dollarised Economy  “ waxa ka mid ah :
1.    Bankiga Dhexe oo aan xakamayn karin xadiga lacagta “ Money supply “
2.    Bankiga Dhexe oo aan awood sharci u lahayn  dabacaada doolarka “Printing of US  Dollars
3.    Bankiga Dhexe oo aan awood u lahayn fadhiisinta sarifka lacagta qalaad “  Foreign exchange stability’
4.    U.S Doolarka oo yaraada iyo qiimaheesa oo kor u kaca.
5.      Lacagta qaranka “ National currency “ oo  qiimaheedo hoos u dhacdo.
6.    Sicir-barar xad-dhaaf ah &  maciishada oo qaali-noqota  “high inflationary pressure”
Doolarku wuxuu Somaliland  kasoo  galaa  dhoofinta xoolaha iyo qurbajoogta , waxaana   70%  urursada  ganacsatada waawayn  sidaDahabshil,  Telsom, Indho-deero Group;Omaar Group;Af-diinle 571 iyo qaar kale. Waxa kale oo doolarka uruursada Qasriga Madaxtooyada,Xubnaha xukuumadda & xaaraan-quutayaasha ku xeeran.Waxa  dulman danyarta, saboolka, reer miyiga , beeralayda iyo wadhatada .
GUNAANAD :  Madaxwayne Ku-Xigeenka  Saylici uma bilowna cilmiga dhaqaalaha &  sicir-bararku.  MADAXAWYNE Silaanyo waxa la gudboon :
1. Inuu aamino Somaliland SHL, cashuurta ku qaado ,mushaharka ku bixiyo, ku kaydiyo dhigaalka dawladda ” Gov’t Deposits” , joojiyo daabacaada isdaba-jooga ah ee Somaliland shiling,loona yaqaano “Filipino/Indhoyar”
 2. In Bankiga Dhexe ku waajibiyo ganacsatada &  sariflaydainay ugu yaraan 50%   kaydkooda lacageed  “Monetary deposits “  u rogtaan  somaliland shilling.
3. In  la xadido lacagta  lagu xawilo ZAAD & E-DAHAB  oo aanay ka badan $ 50 per person per day.
4. In la joojiyo boobka hantida qaranka ee doolarka lagu uruursanaayo.
 Ugu danbayn, waxa la gudboon danyarta & saboolka  inaanay cod-danbe siinin Xisbiga Kulmiye ee holaday Xukuumada Murdiso.
 La soco qormada “SHANAAD”
Drs. Hoodo Yusuf, London.

 

News Related